Επιλέγοντας το «φτηνό» ιατρικό τουρισμό

Τα τελευταία χρόνια, ο ιατρικός τουρισμός έχει εμφανιστεί ως μια δημοφιλής επιλογή για άτομα που αναζητούν οικονομικές επιλογές υγείας πέρα από τα σύνορα της χώρα που ζουν. Συχνά, ασθενείς ταξιδεύουν συχνά σε άλλες χώρες για να έχουν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες, όπως η πλαστική χειρουργική, η εξωσωματική γονιμοποίηση, η οδοντιατρική, η διαθλαστική χειρουργική (laser μυωπίας), αλλά και πιο πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις. Ωστόσο, καθώς η βιομηχανία αυτή αναπτύσσεται, αυξάνονται και οι κίνδυνοι που τη συνοδεύουν και η προσοχή που πρέπει να δίνει ο ασθενής στην επιλογή του ιατρού που θα εμπιστευτεί.

Ένα από τα κρίσιμα σημεία, που οι ασθενείς πρέπει να λάβουν υπόψη κατά την έναρξη της διαδικασίας επιλογής της χώρας και του ιατρού που θα επιλέξουν, είναι τα πρότυπα ποιότητας, οι κανονισμοί ασφαλείας και τα υγειονομικά πρωτόκολλα που εφαρμόζονται στον επιλεγμένο προορισμό τους.

Μια χώρα που τα τελευταία χρόνια αναφέρεται ως παράδειγμα ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού είναι η Τουρκία. Η αλήθεια είναι ότι με σχέδιο, συντονισμένες προσπάθειες και άνωθεν κυβερνητική απόφαση, η Τουρκία έχει βρεθεί υψηλά στην κατάταξη των χωρών που θεωρούνται προορισμοί ιατρικού τουρισμού, προσελκύοντας ασθενείς από διάφορες χώρες, κυρίως λόγω των ανταγωνιστικών τιμών της αλλά και προωθώντας τη φήμη ενός προορισμού με μοντέρνες ιατρικές εγκαταστάσεις και υψηλό επίπεδο ποιότητας των υπηρεσιών.

Ωστόσο, πρόσφατα περιστατικά έχουν θολώσει τη λαμπερή εικόνα της Τουρκίας. Έχουν αναφερθεί πράξεις απάτης, malpractice, ανθυγιεινών πρακτικών και ψευδών ισχυρισμών πιστοποίησης, οι οποίες, όπως είναι φυσικό, προκαλούν ανησυχίες για την ασφάλεια των ασθενών και της ποιότητας της ιατρικής πράξης σε κάθε ιατρικό πάροχο της Τουρκίας.

Ένα από τα πιο ανησυχητικά θέματα είναι η πλαστογράφηση ιατρικών πιστοποιήσεων καθώς βρέθηκαν ορισμένες ιατρικές εγκαταστάσεις στην Τουρκία να έχουν δηλώσει ψευδώς πιστοποιήσεις από φημισμένους οργανισμούς, όπως η Joint Commision International (JCI), για να προσελκύσουν διεθνείς ασθενείς. Έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι κάποιες τέτοιες πιστοποιήσεις ήταν εντελώς πλαστές, βάζοντας τους ασθενείς σε κίνδυνο και υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στο σύστημα υγείας και το κύρος της Τουρκίας ως αξιόπιστου προορισμού ιατρικού τουρισμού.

Επιπλέον, ένα εξίσου σοβαρό θέμα είναι ότι έχουν αναφερθεί περιστατικά malpractice και ανεπαρκούς φροντίδας, όπου οι ασθενείς έχουν υποστεί ανεπιθύμητα αποτελέσματα λόγω αμέλειας ή ανικανότητας των παρόχων υγείας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις σε εγκαταστάσεις που δεν πληρούν τα σύγχρονα πρότυπα, και τους κανόνες υγιεινής, από μη κατάλληλο προσωπικό ή ακόμα και από άτομα τα οποία παρουσιάζονταν σαν ιατροί, με πλαστά πτυχία από μη υπαρκτές ιατρικές σχολές. Τέτοιες επικίνδυνες καταστάσεις και πρακτικές οδηγούν σε επιπλοκές, ταλαιπωρία και δυσάρεστα αποτελέσματα.

Μια άλλη πρακτική που έχει παρατηρηθεί είναι η υπερβολή στην παρουσίαση των δυνατοτήτων του ιατρικού παρόχου. Για παράδειγμα, υπήρξαν κλινικές που εμφάνιζαν ότι διαθέτουν «επαναστατικές» θεραπείες και τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό, καθώς και συνεργασία με κορυφαίους χειρουργούς, ωστόσο οι ασθενείς συναντήθηκαν με άπειρους χειρουργούς κι εξοπλισμό που δεν ανταποκρίνονταν στα σύγχρονα πρότυπα.

Φυσικά, άλλο ένα θέμα απατηλής πρακτικής αφορά στην παρουσία στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης με εγκωμιαστικά σχόλια χιλιάδων «ασθενών» και «μαρτυρίες» από υποτίθεται ικανοποιημένους ασθενείς, δίπλα σε εικόνες πολυτελών εγκαταστάσεων και σύγχρονου εξοπλισμού. Όμως έρευνα αποκάλυψε μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα με πλασματικές μαρτυρίας ασθενών, αβάσιμες ποσοστώσεις επιτυχίας και με τη διαφημιζόμενη τεχνολογία υψηλής τεχνολογίας να μην είναι διαθέσιμη στην κλινική.

Τέτοιες απάτες και αντιεπιστημονικές, επικίνδυνες πρακτικές υπονομεύουν τη θεμελιώδη σχέση εμπιστοσύνης που απαιτείται μεταξύ ιατρού και ασθενούς, ρίχνοντας μια μακρά σκιά στην ακεραιότητα ακόμη και των πιο καθιερωμένων ιατρικών παρόχων της Τουρκίας. Αυτές οι περιπτώσεις ίσως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου και αποδεικνύουν πόσα προβλήματα δημιουργούνται από την έλλειψη επιστημονικών πρωτοκόλλων και αυστηρών μηχανισμών ελέγχου μια χώρας, η οποία θέλει να αναπτύξει τον τομέα του τουρισμού υγείας γενικότερα και του ιατρικού τουρισμού ειδικότερα.

Η εξάπλωση ψευδών ισχυρισμών και αντιεπιστημονικών πρακτικών υπογραμμίζει τη σημασία υψηλών προτύπων ποιότητας στον ιατρικό τουρισμό με την ύπαρξη ταυτόχρονα ενός αξιόπιστου συστήματος ελέγχου. Έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς, ιδιαίτερα των αναπτυγμένων χωρών, θεωρούν ως δεδομένο ότι σε κάθε περίπτωση παροχής ιατρικής πράξης τηρούνται οι βασικές αρχές της Ιατρικής και τα αυστηρά επιστημονικά πρωτόκολλα, τα οποία διασφαλίζουν ότι ο ασθενής θα λάβει την ιατρική θεραπεία και περίθαλψη σε συνθήκες ασφάλειας. Για παράδειγμα, ο ασθενής θεωρεί ως αυτονόητο ότι τα χειρουργικά εργαλεία θα είναι αποστειρωμένα, ότι οι βελόνες είναι μιας χρήσης, ότι τα υλικά είναι εγκεκριμένα από οργανισμούς ασφάλειας και ότι η αντιβιοτική αγωγή δίνεται στη δέουσα δοσολογία.

Η apriori συνθήκη αυτή, δηλαδή ότι ο ασθενής θεωρεί δεδομένη την εφαρμογή των ιατρικών πρωτοκόλλων, απορρέει από το γεγονός ότι οι πολίτες των αναπτυγμένων χωρών γεννιούνται, μεγαλώνουν και ζουν σε ένα δεδομένο περιβάλλον αρχών, κανόνων και προτύπων, που έχουν ως βάση την προστασία της υγείας και της ανθρώπινης ζωής με υψηλά standards επιστημονικής γνώσης. Όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι σε άλλα κράτη, κοινωνίες και υγειονομικά συστήματα, αυτά τα υψηλά πρότυπα δεν είναι δεδομένα. Ακόμα και απλές, καθημερινές πρακτικές, κοινές στις κοινωνίες των αναπτυγμένων χωρών, όπως είναι για παράδειγμα το πλύσιμο των χεριών μετά τη χρήση της τουαλέτας, δεν είναι αυτονόητες σε κάποιες κοινωνικές ομάδες. Γι’ αυτό οι ασθενείς πρέπει να είναι προσεκτικοί στην επιλογή του ιατρικού παρόχου, κάνοντας εκτεταμένη έρευνα κι έλεγχο των διαπιστεύσεων και των δυνατοτήτων που αναφέρονται και είναι απαραίτητες για την επιτέλεση ασφαλούς κι επιτυχημένης ιατρικής πράξης.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι:
α/ο κάθε ασθενής πρέπει να διερευνά την αξιοπιστία των προσόντων και των παροχών που επικαλούνται ότι προσφέρουν οι ιατρικοί πάροχοι,
β/δεν πρέπει να θεωρείται ως δεδομένη η παροχή ασφαλών υγειονομικών συνθηκών και διαδικασιών στις χώρες που υπάρχει αμφιβολία ή έλλειψη αξιόπιστων μηχανισμών ελέγχου και
γ/σε χώρες που βλέπουν σοβαρά την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού υπάρχει η ανάγκη δημιουργίας και λειτουργίας ενός ανεξάρτητου οργανισμού, υπό την αιγίδα και τον έλεγχο του Κράτους, που να προωθεί τη Χώρα ως medical tourism destination και να ελέγχει την τήρηση των κανόνων λειτουργίας των αντίστοιχων παρόχων, έτσι ώστε το έργο της προώθησης, που θα έχει επιτελέσει, να διατηρήσει την αξία του και η φήμη της Χώρα, που με κόπο και χρήμα θα έχει επιτευχθεί, να μην αμαυρωθεί.
Διότι η αξιοπιστία και το καλό όνομα κερδίζονται δύσκολα και με κόπο, αλλά μπορούν να καταστραφούν γρήγορα και ανεπανόρθωτα.